25-lecie samorządu okazją do dyskusji na temat wyzwań dla miasta

W piątek w RCK w Raciborzu odbyło się świętowanie 25-lecia samorządu. Radni, włodarze, samorządowcy posłuchali o tym, jak zmieniał się samorząd oraz o tym, jakie wyzwania są przed nim. – Przede wszystkim będziemy musieli sobie uzmysłowić, jakie rzeczywiście najważniejsze zadania stoją przed samorządem, przed naszym miastem i mieszkańcami i ściśle je realizować w następnych okresach – mówił wczoraj prezydent Mirosław Lenk, w audycji Monitor Samorządowy.

Radio Vanessa: Panie prezydencie – mówi się, że samorząd odmienił Polskę, że samorząd to sukces wolnej Polski – na ile są to slogany, a na ile mają one przełożenie na rzeczywistość? Te 25 lat to czas na świętowanie czy na refleksję?

Mirosław Lenk: Niewątpliwie te 25 lat samorządności w Polsce pokazało wiele zalet. Jest to czas na świętowanie bo przez te 25 lat władza jest bliżej obywatela. Miasta i miejscowości mocno rozwinęły się w tym okresie, ale z drugiej strony wiele wyzwań, co dalej, jak będzie rozwijała się polska demokracja, jak będzie wyglądał polski samorząd? Zwłaszcza po roku 2020 gdy skończy się strumień pieniędzy z UE, bo niewątpliwie przez ostatnie lata polski samorząd rozwinął się przede wszystkim za środki pozyskane z RPO województwa śląskiego czy ze środków krajowych.

RV: Jak Pan ocenia okres prosperity po licznych, unijnych dotacjach dla samorządów? Samorządy przerabiają środki unijne, to przecież praca wielu urzędników skutkuje działaniami faktycznymi, przyznaniem dotacji, potem urzędnicy rozliczają zadania. Z tym samorząd raciborski sobie radzi?

ML: Bilans w tym zakresie zdecydowanie jest na plus. Jeśli ktoś potrafił w tym okresie wykorzystać środki UE, dotacje rządowe i ewentualnie z narodowych funduszy ochrony środowiska na najważniejsze wyzwania jakie stały i stoją przed polskimi miastami to na pewno te działania należy oceniać na plus. Rozwiązanie problemów gospodarki wodno-ściekowej, która choćby w Raciborzu wymagała wsparcia unijnego w wysokości prawie 15 milionów euro, czy porządkowanie gospodarki odpadami, modernizacja układów drogowych, budowa obiektów sportowych, modernizacja szkół, przedszkoli żłobków – to wymagało ogromnych pieniędzy i gdyby nie środki zewnętrzne to tempo zmian jakie obserwowane było w ostatnim okresie w Raciborzu czy innych miastach Polski nie byłoby tak imponujące.

RV: Sukcesy samorządu to tylko to, co namacalne, co wybudowane, np. chodniki, drogi, pływalnie?

ML: Pewnie w tym znaczeniu tak. Można się zastanowić na tym, czego w tym okresie nie zrobiono. Ale też tempo tych zmian było imponujące. Nie wszystkie problemy są jeszcze załatwione. I teraz należałoby się zastanowić, na jakich problemach miasta powinny się skoncentrować w tym ostatnim okresie programowania? Wiemy, że te rozdanie środków UE będzie bardzo trudne. Są to środki kierowane na szczególne inwestycje, głównie dotyczące gospodarki nisko emisyjnej. Duży strumień środków kierowany jest do przedsiębiorców. W mniejszym stopniu będą to środki na modernizację infrastruktury edukacyjnej, kulturalnej i sportowej. Należy zauważyć, że w RPO w ogóle nie ma dróg gminnych i powiatowych.

RV: Samorząd to proces? Działania planowane przez lata, często mają szansę realizacji później, nieraz już w kadencji kolejnego włodarza:

ML:

RV: Jak jest z mieszkańcami? Czy raciborzanie chcą coraz bardziej brać udział w samorządzie, w decydowaniu?

ML: Widać wyraźnie, że ten typowy samorząd, jaki powstał w Polsce od 90 roku, czyli samorząd gminny, powiatowy i wojewódzki nie jest już wystarczającym mechanizmem demokracji w Polsce. Mieszkańcy domagają się tworzenia różnych organizacji i ciał doradczych. W samym Raciborzu powstała młodzieżowa rada miasta, rada seniorów, kilka dni temu powołaliśmy konsultacyjną rade gospodarczą przy prezydencie miasta. W zasadzie nie ma większego projektu, który nie wymagałby przedyskutowania z mieszkańcami.

RV: Czy organy stanowiące ustawy, prawo w Polsce, Sejm i Senat tworząc ustawy posiłkują się wiedzą samorządowców i wskazówkami?

ML: Czasami mam wrażenie, że Sejm który składa się w głównej mierze z przedstawicieli samorządu, bo to są byli burmistrzowie, prezydenci miast, burmistrzowie – zapominają o samorządzie, kiedy zasiadają w ławach poselskich. Trochę jest to pewnie związane z polityką poszczególnych ugrupowań, które sprawują władze w Polsce, gdzieś tam zatraca się w Warszawie ta idea samorządności (…). Samorządy realizują szereg zadań rządowych bez należytego wsparcia: z zakresu pieczy zastępczej, opieki społecznej oraz z zakresu urzędu stanu cywilnego.

RV: Jakie ma pan życzenia na przyszłe lata dla raciborskiego samorządu?

ML:

25-lat samorządności w Polsce pokazało wiele zalet. Zarówno jest to czas na świętowanie, bo władza jest bliżej obywatela. Z drugiej strony refleksji – – jak będzie się rozwijał samorząd zwłaszcza po roku 2020 kiedy skończy się strumień pieniędzy z Unii Europejskiej.